Wednesday, April 21, 2010

ਨਜ਼ਮ " ਆਜੜੀ-ਨਾਮਾ "


ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਜੀ,
ਤੁਹਾਡਾ ਆਜੜੀ-ਨਾਮਾ,
ਮੈਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਾੜ ਦਿੱਤਾ ਸੀ |
ਕਿਓਂਕਿ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ,
ਉਸ 'ਚ ਕੀਤੇ,
ਅਹਿਦ ਦਾ
ਮੈਂ ਆਪ ਜਾਮਨ ਹਾਂ |

ਤੇ ਓਸੇ ਆਜੜੀ ਨਾਮੇ ਦੀ,
ਇਹ ਇੱਕ ਸ਼ਰਤ ਸੀ ,
"ਕੋਈ ਉਲਾਹਮਾ ਆਓਣ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ,
ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੱਟ ਨਹੀਂ ਲੰਘਣੀ,
ਕਿਸੇ ਦੇ ਖਾਲ 'ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਪਿਆਓਣਾ ਨਹੀਂ |"
ਤੁਸਾਂ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਾਇਆ ਸੀ ,
ਕਿ "ਇੱਜੜ ਨੂ ਕਦੀ ਭੁੱਖਾ ਨਹੀਂ ਰਖਣਾ |"

ਇੱਕ ਇਹ ਵੀ ਸ਼ਰਤ ਸੀ ,
" ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੇ ਘੋੜੇ
ਬੜੇ ਹੀ ਅੱਥਰੇ ਹੁੰਦੇ ,
ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂ ਸਦਾ ਮੂੰਹ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ,
ਪਾਣੀ ਪਿਲਾਓਣਾ ਹੈ |"

ਬੜਾ ਹੀ ਵਿਲਕਿਆ ਸਾਂ ਮੈਂ
ਜਦੋਂ ਘੋੜੇ ਵੀ ਇੱਜੜ ਵਿੱਚ
ਤੁਸਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਾਏ ਸਨ |
ਜ਼ਰੂਰਤ ਮੰਦ ਸਾਂ, ਇਸ ਲਈ,
ਤੁਹਾਡਾ ਸੱਤੀਂ ਵੀਹੀਂ ਸੌ
ਵੀ ਉਦੋਂ ਮੰਨਿਆਂ ਸਾਂ ਮੈਂ |

ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਾਇਆ ਸੀ
ਕਿ ਚਾਰਨ ਵਾਸਤੇ ਜਦ ਵੀ ਲਿਜਾਣੇ
ਜਾਨਵਰ ਬਾਹਰ ,
ਕਿਸੇ ਦੇ ਪੈਰ 'ਚੋਂ ਭੁੱਲ ਕੇ,
ਕਦੀ ਜੰਜੀਰ ਨਾ ਲਾਹੁਣੀ |
ਅਤੇ ਕਿੱਲੇ ਤੋਂ ਵੀ
ਸੰਗਲੀਆਂ ਖੋਹਲਣ ਦੀ
ਹਿਮਾਕਤ ਨਾ ਕਦੀ ਕਰਨੀ |

ਤੁਹਾਡੇ ਆਜੜੀ ਨਾਮੇ ਨੂ
ਮੈਂ ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਨਿਭਾ ਸਕਿਆ
ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ |
ਤੇ ਸਭ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੀ
ਇਨ ਬਿਨ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ |
ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਪੈਰ 'ਚੋਂ
ਜ਼ੰਜੀਰ ਨਾ ਖੋਹਲੀ |
ਅਤੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੇ
ਸਭ ਘੋੜਿਆਂ ਨੂ
ਹਰ ਘੜੀ ਧਰਵਾਸ ਦਾ
ਪਾਣੀ ਪਿਲਾਇਆ ਹੈ |

ਮੈਂ ਸਭ ਨੂ ਲਾਰਿਆਂ ਦੀ
ਰੋਜ਼ ਰੱਜਵੀਂ ਚੋਗ ਦਿੱਤੀ ਹੈ |
ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੱਟ ਵੀ ਲੰਘਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ |
ਕਿਸੇ ਦੀ ਅੱਡ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ,
ਪਿਲਾਇਆ ਨਾਂ ਕਦੀ ਪਾਣੀ |

ਇਹ ਮੇਰੀ ਇਲਤਜ਼ਾ ਹੈ ਹੁਣ
ਕਿ ਮੇਰਾ ਮਿਹਨਤਾਨਾ ਤਾਰ
ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਦਿਓ ਮੈਨੂ ,
ਤੇ ਮੈਨੂ ਚਾਰਨਾ ਛੱਡੋ |

Wednesday, April 7, 2010

ਗ਼ਜ਼ਲ਼

ਤੈਨੂ ਵੇਖ ਕੇ, ਮਨ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਾਂਭਣ ਨੂ , ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ |

ਕਿਤੇ ਗੁਆਚ ਨਾ ਜਾਵੇਂ, ਅਖੀਆਂ ਮੀਚਣ ਨੂ , ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ |

ਤੇਰੇ ਨੈਣਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ, ਨਾਪਣ ਨੂ, ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ,

ਇਕ ਝੀਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੇਰਾ, ਡੁੱਬਣ ਨੂ , ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ |

ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਾ ਵੇਖੇ ਉਸਨੂ, ਏਦਾਂ ਕਿਤੇ ਲੁਕਾਵਾਂ ਮੈਂ,

ਇੰਟਰ-ਨੈਟ ਤੋਂ ਸੁਹਣੇ ਯਾਰ, ਡਲੀਟਣ ਨੂ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ |

ਜਿਸਮ ਤੇਰੇ ਦਾ ਇਕ ਇਕ ਅਖਰ, ਘੋਖਣ ਨੂ , ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ,

ਗਜਲ ਦੇ ਵਾਂਗੂੰ ਤੇਰਾ ਰੂਪ, ਸ਼ਿੰਗਾਰਨ ਨੂ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ |

ਥੋੜਾ ਥੋੜਾ ਕਰਕੇ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਰਾ, ਚਲਾ ਗਿਆ,

ਉਸਨੂ , ਮਨ ਦੀਆਂ ਨੁੱਕਰਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਭਾਲਣ ਨੂ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ |

ਤੰਗ ਆਇਆ ਹਾਂ, ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ, ਭੀੜ ਤੋਂ, ਸ਼ੋਰ ਸ਼ਰਾਬੇ ਤੋਂ,

ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਅੱਜ ਮਨ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਉਤਰਨ ਨੂ , ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ |

ਉਹ ਨੇਤਾ ਜੋ ਲਾਰੇ, ਮਿਠੇ ਬੋਲਾਂ ਨਾਲ, ਪਰੋਸ ਗਿਆ,

ਫੇਰ ਸੁਣਾਂ ਅੱਜ, ਉਸ ਨੇਤਾ ਦੇ, ਭਾਸ਼ਣ ਨੂ , ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ

Tuesday, April 6, 2010

ਗ਼ਜ਼ਲ਼

ਗ਼ਜ਼ਲ਼

ਕਦੇ ਹਥਾਂ ਕਦੇ ਪੈਰਾਂ ਤੇ, ਉਭਰਦੇ ਰਹੇ ਛਾਲੇ |

ਬੜੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨੇ, ਆਪਣਿਆਂ ਤਰਾਂ, ਮਿਲਦੇ ਰਹੇ ਛਾਲੇ |

ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸਹਿ ਲਏ ਪਥਰ, ਇਹਨਾ ਕੰਡੇ ਵੀ ਨਾ ਝੱਲੇ

ਲਗੀ ਜਦ ਚੋਭ, ਚੰਦਰੇ, ਦੇਰ ਤਕ, ਰੋਂਦੇ ਰਹੇ ਛਾਲੇ |

ਬੜਾ ਹੀ ਸਿਸਕਦੇ ਹਨ, ਮੇਰਿਆਂ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਪੀੜਾ ਸੰਗ

ਮੇਰੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ, ਹਨ ਧੋਂਦੇ ਰਹੇ ਛਾਲੇ |

ਮੁਸੀਬਤ ਵਿਚ ਵੀ, ਦਿਲ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ, ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਛਡਦੇ,

ਕਿਵੇਂ ਸੱਸੀ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ, ਸਿਰ ਦਿੰਦੇ ਰਹੇ ਛਾਲੇ |

ਇਹਨਾ ਦੀ ਮੇਹਰ ਸੀ, ਵਰਨਾ, ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਖਾਸੀਅਤ ਕੀ ਸੀ ,

ਸਦਾ ਹੀ, ਤੇਰੀਆਂ ਅਖੀਆਂ ਨੂ, ਤਰ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਛਾਲੇ |

ਮਿਲੇ ਜੇ 'ਸ਼ਰਫ' ਤਾਂ ਪੁਛੀਏ, ਕਿ ਉਹ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਕੈਸੇ ਦਿਲ,

ਕਿਸੇ ਦੇ ਵੇਖਕੇ ਛਾਲੇ, ਜੋ ਖੁਦ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਛਾਲੇ |

ਜੀਓ ਤਰਲੋਕ ਜੀ ਇਹਨਾ ਦਾ ਲੈ ਕੇ ਆਸਰਾ ਜੀਓ

ਕਿ ਸਾਮਾਨ ਜੀਣ ਦਾ ਫਿਸਦੇ ਕਦੀ ਭਰਦੇ ਰਹੇ ਛਾਲੇ |

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਵਿਚ, ਮੈਂ ਇਕ ਚਿਠੀ ਉਸਨੂ ਭੇਜੀ ਸੀ |

ਕਿਸ਼ਤੀ ਭਾਵੇਂ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਸੀ, ਸੁਪਨਾ ਮੇਰਾ ਅਸਲੀ ਸੀ |

ਆਪਨੇ ਆਪ ਚੋਂ ਲਭਾ, ਪਰ ਮੈਂ ਭੀੜ ਦੇ ਵਿਚ ਗਵਾਚ ਗਿਆ,

ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਰੋਣਕ ਸੀ, ਯਾ ਭੀੜਾਂ ਦੀ ਖੁਦਗਰਜ਼ੀ ਸੀ |

ਜਦ ਮੈਂ ਨਦੀ ਤੋਂ ਦੋ ਘੁਟ ਮੰਗੇ ਓਹ ਆਪੇ ਵਿਚ ਸਿਮਟ ਗਈ

ਮੇਰੀ ਸੋਚ ਹੈਰਾਨ ਨਦੀ ਲਈ ਇਹ ਕੈਸੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਸੀ

ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਨੇ ਸੱਜਣ, ਮੇਰਾ ਹਰ ਮਸਲਾ ਉਲਝਾ ਛਡਦੇ,

ਇਸ਼ਕੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੇਰੀ, ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਸਾਦ-ਮੁਰਾਦੀ ਸੀ,

ਰੁਸਵਾ ਹੋ ਕੇ ਜਦ ਓਹ ਤੁਰਿਆ, ਮਹਿਫਿਲ ਵਿਚ ਘਬਰਾਹਟ ਸੀ,

ਜਦ ਅਰਥੀ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਤਾਂ ਹਰ ਇਕ ਅਖ ਪਥਰਾਈ ਸੀ |


ਅੱਜ ਖੁੱਲੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੇ, ਅੱਖ ਤਰਸੀ ਉਸਦੀ ਝਲਕ ਲਈ,

ਕਲ੍ਹ ਜੋ ਝੀਤਾਂ ਥਾਣੀ ਵੀ, ਧੁਰ ਅੰਦਰ ਤੀਕ ਉਤਰਦੀ ਸੀ |

ਇਹ ਕੈਸਾ ਸਮਝੋਤਾ, ਜਿਥੇ ਚਿੱਤ ਵੀ, ਪੱਟ ਵੀ, ਤੇਰੇ ਨੇ,

ਫਿਰ ਮਨ ਨੂ ਸਮਝਾਇਆ, "ਓਥੇ ਤੇਰਾ ਕੇਹੜਾ ਦਰਦੀ ਸੀ"|

ਤਰਲੋਕ "ਜੱਜ " 6-4-2010